सजीवांतील जीवनप्रक्रिया (भाग-2) Go Back परागीभवनाच्या पद्धती views 4:09 ) स्वंयपरागण: जेव्हा झाडाच्या एकाच फुलामध्ये किंवा एका झाडाच्या दोन फुलांमध्ये परागण होते तेव्हा त्यास स्वंयपरागण असे म्हणतात. 2) परपरागण: एकाच जातीच्या दोन वेगवेगळ्या वनस्पतींमधील फुलांमध्ये घडून येणारी परागण क्रिया म्हणजेच परपरागण क्रिया होय. जैवतंत्रज्ञानाच्या मदतीने भरपूर उत्पन्न देणाऱ्या व प्रतिकूल परिस्थितीचा सामना करण्यासाठी काही वनस्पतींच्या नवीन जाती निर्माण केल्या जातात. त्यावेळेस शास्त्रज्ञ ब्रशच्या साहाय्याने परपरागीभवन घडवून आणतात. या परपरागीभवनाच्या पद्धती आहेत. बीजांकुरण: मुलांनो, आता आपण बीजांकुरणाविषयी माहिती करून घेऊया. बीज अंकुरल्यानंतर नवीन रोपटे तयार होते त्याला ‘बीजांकुरण’ असे म्हणतात. फलनानंतर बीजांडाचे बीजात व अंडाशयाचे फळात रूपांत होते. अनुकूल परिस्थितीत जमिनीवर पडलेली बीजे मातीत रुजतात. बीजातील भ्रूणपोषाचा वापर करून युग्मनजाची वाढ होते व नवीन रोपटे तयार होते. आपल्या घरामध्येही आपण दहा-बारा दाणे मातीत रुजवले व त्यास योग्य प्रमाणत पाणी दिले की हळू हळू त्यातून रोपटे तयार होताना दिसते. प्रस्तावना अलैंगिक प्रजनन आ. बहुपेशीय सजीवांमधील अलैंगिक प्रजनन लैंगिक प्रजनन अ. वनस्पतींमधील लैंगिक प्रजनन परागीभवनाच्या पद्धती मानवी पुरुष प्रजनन संस्था युग्मक निर्मिती विकास व जन्म प्रजनन आणि आधुनिक तंत्रज्ञान जुळे